گفتگوی ویژه باحاجی محمد "عبده " وکیل منتخب مردم بلخ درپارلمان کشور!
یاد گارافغان : آیا دولت افغانستان مصمم به کاهش مواد مخدر درافغانستان است ؟
حاجی محمد "عبده": مواد مخدریک پدیده منفی  بدنام و تخریب کننده عقل و ازنظر دین حرام و ازنگاه موقف اجتماعی مایه بدنامی  است وتاکنون هم مایه بدنامی برای افغانستان دردنیا بوده بخاطر همین موضوع بودکه مردم وجامعه جهانی ازدولت افغانستان خواستندکه با کشت ترافیک وچاقاق مواد مخدر وبدست آوردن پول از مجرای کشت ترافیک موادمخدرمبارزه پیگیروهمه جانبه را انجام بدهند
ازطرفی هم خوشبختانه دولت افغانستان سالهای گذشته دراکثریت ولایات افغانستان موفق شدکه کشت مواد مخدررا ممنوع قراربدهند وبااین پدیده مبارزه جدی بخرچ بدهد واراضی تقریبآ بیش از20 ولایت افغانستان ازوجود این ماده پاکسازی شود، اما ما چندین ولایت  را درجنوب افغانستان شاهد بودیم  که هیچگاه کشت مواد قطع نشد وتاهنوز کشت دومدام دارد ومایه سرشکستگی برای مردم افغانستان را فراهم نموده است حال باید بگویم که آیا دولت افغانستان مصمم است که کشت موادمخدررا درافغانستان کاهش بدهد ؟ باید گفت که شنیده شده است که دولت افغانستان مصمم است که کشت را کوکناررا درافغانستان تحت کنترول خودبیاورد اما مردم ازبابت کشت موادمخدر شاکی است وپروسه کشت هم عملآ جریان دارد وقاچاقبران بزرگی دراین عرصه وجود دارد که دهقانان را  تشویق به کشت مواد مخدرمی کندو حتی پول نقدبرای زارعین تادیه میکنندتا آنان مواد را کشت کنند تا منفعت بدست آمده را هم چاقبران وهم مخالفین مسلح ( طالبان ) ازآن بهره ببرند به همین خاطرمردم مشکوک است وماهم یک مقدار به عزم واراده وتصمم دولت افغانستان گمان سؤداریم چیزی راکه دولت گفته است به گفته های خود کمترعمل میکند چیزی که قابل یادآوریست درولایات که کشت کوکنار محو شده بیشتر خودمردم ومسولین مردم درآن نقش خودرا ایفآ کرده است نه کارکردهای دولت .
یاد گاافغان : ازدیدگاه شما کدام عوامل است که دولت افغانستان درمدت 13 تاکنون نتوانسته جلو کشت کوکناردرافغانستان را بگیرد؟
حاجی محمد "عبده": به باورمن چیزی که بیشتردرآن توجه کرد استفاده های پولی واقتصادی این قضیه است ودولت افغانستان باقاچبران حتمآ دادوگرفت های پولی ومالی درتبانی با بعضی ازمقامات دولتی دارد که درحقیقت توجه دولت را درامربی تفاوت بودن را برانگیخته است وازاین بابت است که توفیق دولت افغانستان دربرچیدن معضله کوکنارومبارزه بامواد کمتر بوده است .
یاد گارافغان : درحالت حاضرکه انتخابات ریاست جمهوررا درپیش داریم ازدیدگاه شما کشت ترافیک مواد مخدر چی گونه است ؟
حاجی محمد "عبده": باید به جواب سوال شما گفت :قاچاقبران همیشه مصروف کارخود هستند چی وقت آنان کارهای خود را توقف میدهندکه نیروهای کشفی افغانستان باآنان برخورد قاطع و جدی برای شناسایی آنان انجام بدهند ودیگر اینکه نیروهای مسلح باقاچاقبران به شکل قاطع مبارزه بکنند واینکه ما درآستانه برگزاری ریاست جمهوری استیم دیده شده است که قاچاقبران به نسبت اینکه نیروهای امنیتی مصروف تامین امنیت انتخابات اند آنان با خاطر آرام به کشت وترافیک وفروش موادمخدر سرگرم اند . این یک موضوع کاملا روشن است که درنبود پولیس ونیروهای امنیتی فعالیت قاچاقبران دوچند می شود .  
یادگار افغان : چرا تاکنون قاچبران بزرگ شناسایی نمی شوندواگرشناسایی هم شوند به محکمه کشانیده نمی شوند؟
حاجی محمد "عبده": ازدیدگاه من این موضوع برمیگردد به عزم واراده خود مسوولین  دولت ،اگردولت خود مصمم باشد به یک نحوی ازکشت مواد مخدراستفاده مالی نبرند به یقین که دولت قاطع عمل میکند ازسوی هم خود دولت از قاچاقبران استفاده میکنند(نفع میبرد)و درتبانی با قاچاقبران همدست است اند ازین خاطر است که  دولت درگرفتاری قاچاقبران داخل عمل نمیشود ما شاهدبودیم که قاچاقبرمواد گرفتارشده است اما آنانکه درسطح رهبری است ودرتمام جغرافیایی افغانستان فعالیت میکنند  کمترگرفتارشده اند وازسوی دیگرهمواره دولت درگرفتاری قاچاقبران دست سه وچهار موفق بوده است ازین خاطر است که مبارزه هم اگر کند است به دلیل اینکه افراد اصلی گرفتارنشده تا برای مردم (ترس قانونی) ایجاد شود باید خاطرنشان ساخت که مشکل اصلی واساسی دراین است که هم ارگان های عدلی وقضایی افغانستان درپیوند به خلاف کاران موادمخدرباقاطعیت عمل نمی کند وهم مسوولین امورملوث است وازقاچاقبران باج می گیرند.
یادگارافغان :ازدیدگاه شما چقدر افراد دولتی در قاچاق مواد مخدر دست دارند؟
حاجی محمد"عبده":گرچی دراین ارتباط سطح را مشخص کردن مشکل است اما باید گفت کسانی که ازهرنوع وهر مجرای به دنبال پول است ولو که قاچاق مواد مخدر باشد آنان دراین قضیه شریک و دخیل اند که دراین قضیه نه تنها  نیروهای دولتی مسوولین  دهقان کاران شامل  اند وبه نوعی سود میجویند بلکه  قاچاقبران بزرگ که مواد را به کشورهای اروپایی و امریکایی  بفروش میرسانند نیز به نوعی ا ز مواد مخدر بهره میبرند که دراین عرصه هم درسطح منطقه وهم درسطح بین المللی وهم درسطح افغانستان افرادی مشغول کار وبار مواد اند .
یادگارافغان :کشت موادمخدرازدیدگاه شما درشرایط فعلی چقدر افزایش پیدا کرده است ؟
حاجی محمد "عبده ":من شاهد ولایاتی هستم که کشت موا دمخدردرآنها دراثر سیع وتلاش صفرشده بود ولی دراین تازه گی ها اطلاع میرسد که کشت دوباره موادمخدر درآن ولایات ازسر آغازشده  است عمومآ این کشت ها درجاهای صورت میگیرد که زارعین ازچشم  دولت تا اندازه غیرقابل دید اند ویا حاکمیت مخالفان درآن ساحات برقرار است  این موارد راکه ذکرکردم درافغانستان بخوبی  قابل لمس است و آمارهای راکه ملل متحد بیرون داده اند بیشترین مواد مخدردنیا درافغانستان تهیه می شود و بیشترین عایدکه تاکنون مخالفین مسلح را واداشته به جنگ علیه دولت ادامه بدهند ازطریق فروش مواد مخدر درافغانستان قابل میسر است که این فعالیت ها خود نشان  دهند افزایش کوکناردرافغانستان است .
یادگارافغان :درباره موادمخدر چی بحث های درپارلمان کشور درجریان است ؟
حاجی محمد "عبده " :پارلمان کشور قانون مواد مخدر درافغانستان را به تصویب رساندوآنرا عملآ در دسترس مجریان حکومتی قرارداده است  تا ازین قانون تازه استفاده بکنند و بامتخلفین زارعین وقاچاقبران مواد مخدر برخوردی در چوکا ت قانون نافذه کشور صورت بگیردکه در این رستا کارهای راپارلمان کشور انجا م داده است اما باید گفت موفقیت قابل چشم گیر پارلمان کشوردراین امرنداشته است چرا که پارلمان کشور  کدام صلاحیت های اجرایی درقبال مواد مخدر ندارد پارلمان فقط میتواند مسوولین اجرایی حکومت را مورد بازپرس قراربدهد . خدا آنهارا انصاف بدهند که فقط وفقط تحت عنوان داشتن مسوولیت در امر مواد مخدر فقط معاشات دالری گرفتند ، از وسایط زرهی استفاده کردندو مسافرت های پرمصرفی را درخارج از افغانستان انجام دادند تا جایی که من میدانم آنها بیشترین استفاده های مالی خودراداشته اند ودرامر مواد مخدر مبارزه کمتر بوده است  .
یادگارافغان : شماگفتید که قانون مبارزه علیه موا دمخدر ازطریق پارلمان کشورپاس شده است ، درصورتی که دردوایر دولتی قابل اجرا نمی باشد آیاازدیدگاه شما این قانون جدید متواند درجامعه مفید واقع گردد؟
حاجی محمد "عبده ": نه جامعه زمانی میتواند کاستی های خود رابرطرف بسازدکه قانون وجود داشته باشد وقانون زمانی میتواند مفید واقع شود که ضمانت اجرایی پیدا کند و یا مجریان متعهد در راس قانون قرار بگیرند وآنها دربرابر مردم خدا و وطن یک تعهد قاطع به میدان آمده باشند اگر ما قانون داشته باشیم مجریان خوب نداشته باشیم آن قانون بدرد نمی خورد ویا اگرما مسوولان خوب داشته باشیم و قانون خوب نداشته باشیم بازهم ممکن است مشکل به حال خود باقی بماند وازطرف دیگر اگرما قانون خوب هم داشته باشیم و مجریان خوب نیزداشته باشیم تازمانی که مردم با قانون همکاری نکنند  من فکرمیکنم که نه مسولین ونه قانون کاری ازپیش برده نمی توانند ویا به عبارت دیگر این ها یک مجموع هستند که درکنارهم قراربگیرند ممکن است مفید واقع شوند برداشت من این است که مردم نباید مواد مخدر را کشت کنند وبا مسوولین خود همکارباشند وباید مطابق امر آنها رفتاربکنند ومسوولین امورهم درچوکات قانون امربدهند من فکر میکنم که آن وقت است که قانون میتواند ازنگاه اجرایی مفید واقع شود .
یادگارافغان :ازدیدگاه شما پارلمان نشینان چقدر با مواد مخدر ذیدخل اند ؟
حاجی محمد "عبده ": شناسایی این موضوع مشکل است نیروهای اطلاعتی افغانستان باید  به این سوال جواب بدهند چون آنان امکانات کشف محاوره های تلیفونی را دارند آنها میتوانند گشت وگذارو تجارت  وکیلان را تعقیب بکنند وآنها میتوانند خروج ودخول را تعقیب بکنند این امکانات پیشرفته چیزی است که در اختیارنیروهای اطلاعاتی و امنیتی افغانستان قراردارد من همین قدر می گویم که اگرمردم دانستند که کدام وکیل با مواد مخدر رابطه دارد این جاست که مردم باید دردوردیگر وکیل مذکور را از محراق توجه شان دور بسازند ومن بیشتر ازاین دراین باره چیزی گفته نمی توانم باید توضحات بیشتررا ازمسوولین کشفی و نیروهای اطلاعاتی بپرسید .
یادگارافغان : ازدیدگاه شما کشت مواد مخد ردرشمال چقدر افزایش یافته است ؟   
حاجی محمد "عبده": درشمال درولایت بلخ من شنیده ام که درولسوالی چمتال سال گذشته در بعضی ازقریه زارعین به کشت مواد روی آورده اند اما بصورت دقیق چیزی را من نمی دانم بخاطر همین قضیه شنیده شده است که بعضی از مسوولین دولتی به خاطر غفلت وظیفوی  ازوظیفه شان سبک دوش شده اند.
یادگارافغان : درباره روی آوردن (طبقه اکادمیک ) بسوی مواد مخدر نظرشما چیست ؟ وشما چقدر ازین ناحیه نگران استید ؟
حاجی محمد "عبده": متاسفانه ما امروزشاهد این استیم که افراد معتادرا درجامعه خود درولایات مختلف افغانستان داریم بخصوص این گروه درکابل خیلی زیاد اند که بصورت کتلوی با مواد مخدر  آلوده شده اند ازطرفی هم درولایت بلخ نیز شاهداین گروه استیم که  در قبرستان سید توری به شکل دسته جمعی مصروف استفاده مواد مخدر اند وباید تذکربدهم که من این موضوع راشنیده ام که جوانان و بخصوص قشر تحصیل یافته به مواد اعتیاد پیداکرده اند که این یک موضوع خیلی نگران کننده برای مردم افغانستان است  این موضوع برمیگرددبه این که مسوولین از وظیفه شان غافل انداگر آنان بدرستی بیدار وهوشیارانه عمل بکنند وجلو فروش ووارد شدن مواد را بگیرند شاید قشر تحصیل یافته کمتر بدام مواد غافل گیرمی شدند و ازطرفی هم این موضوع برمیگردد به مسوولین کشفی ، درصورتی که با چنین افرادکه میخواهند طبقه روشفکر را بدام مواد گیربدهند به هیچ وجه با آنان ازترحم ودلسوزی کارنگیرند آنان را به پنجه قانون بسپارند تا مجازات شوند تا با مرتکبین  هم یک درس  شود که درآینده به موا دمخدر روی نیارند وبرای سایرین نیز یک درس عبرت باشد من به این موضوع اظهارنگرانی می کنم وهم از مسوولین وعلما دین ریاست فرهنگ  وزارت مبارزه بامواد مخدر  میخواهم که به شکل جدی با این پدیده شوم مبارزه کنند.
یادگارافغان : ازاین که معتادان بصورت درست تحت تداوی قرارنمی گیرند شما چقدر نگران استید ؟
حاجی محمد "عبده": نگرانی دراین باره به قوت خود باقیست درحالیکه ما یک وزارت بنام مبارزه بامواد مخدر درکشورداریم  وکمک های خوبی هم ازطریق همین وزارت به سایر وزارت خانه هم صورت می گیرد  مثلا ازطریق وزارت مواد مخدر مکتب ساخته میشود من نمیگویم که ساختن مکتب کاربد است اما کار اصلی واساسی که وزارت مبارزه با مواد مخدر باید مستقیمآ مسوولیت آنرادرهمکاری به وزارت صحت عامه  بدوش بگیرد در قسمت ساختن شفاخانه های تداوی معتادین توجه صورت بگیردمثلا درتمام ولایت بلخ یک شفاخانه تداوی به گنجایش 40 بستر موجود است با توجه به میزان معتادان که درولایت بلخ موجود است این بستر ها به هیچ وجه کفایت تداوی معتادین را فراهم کرده نمی تواند باید وزارت مواد مخدر کمک های راکه ازجامع جهانی دریافت میکند اولین که میکنند در ولایات که معتادین آن زیاد است باید حد اقل شفاخانه در حدود 200 بستر برای تداوی معتادین بسازند تا قشر بدرد بخورجامعه تحت تداوی قرارداد شود تا درآینده بسوی موا دمخدر روی نیاورند . چیزی را که من باید تاکید کنم تاکنون چیزهای را که دربخش تداوی صورت گرفته به هیچ وجه درمطابقت با تعداد وکمیت معتادین مطابقت ندارد که این برای من خیلی نگران کننده است.
یادگارافغان :پولهای که دربخش مواد مخدر برای افغانستان کمک شده است آیا ازدیدگاه شما مورد حیف میل قرار نگرفته است ؟
حاجی محمد "عبده": طبعآ طی 13 سال یک تعداد پول ها حیف ومیل شد ازجمله درامر مبارزه با مواد مخدرپول های که  کمک شد به  انواع مختلف راه بیرون رفت پیدا کرد و ازهزینه دولت بیرون شد معاشات دالری کارمندان کرایه وسایط زرهی  معاشات دالری و سفرهای پرهزینه کرایه های مکان ها که درپروژه سازی ها به مصرف رسیده است میتوان نام برد اما آنچه که کاراصلی است سرجایش مانده وپول ها به اشکال مختلف به مصرف رسیده است .
یادگارافغان: آیا دولت آینده افغانستان توانای مبارزه با این پدیده شوم را دارد ؟
حاجی محمد "عبده": طبعآ حکومت ها وقت که سرکار می آیند یک سری وعده ها رابه مردم میدهند ازجمله مواد مخدر، دولت  هیچ وقت نمی گوید که با مواد مخدر مبارزه نمی کنم باید گفت که آیا دولت آینده افغانستان توانایی مبارزه بامواد مخدر را درآینده دارد باید به چند موضوع تماس گرفت . اولآ دولت عزم مبارزه را باید داشته باشد دومردم با حکومت همکارداشته باشند ومواد مخدررا کشت نکنند وسوم نیروهای ازطرف دولت دریک چوکات درامر مبارزه باموادمخدر تنظیم اند باید مسوولانه عمل کنند من یقین دارم که این مبارزه به جای میرسد ازطرفی هم باید گفت اگریکی ازین ضلع ها کارکنند وباقی اضلاع سرجایش  بما نند مبارزه به نظرمن بسیار بی نتیجه خواهد بود .
یاد گارافغان: خواست تان ازدولت آینده برای محوکشت کوکنار چیست ؟
حاجی محمد "عبده ": اولآ دعا میکنم که سرانجام انتخابات با خیرو سعادت مردم افغانستان رقم بخورد ثانیا باید گفت حکومت آیند   تلاش باید بکند که 13 سال کم کاری ها خلا های که از حکومت موجوده باقی می ماند به عنوان پند وعبرت آنرا پر کنند واین مشکلات را قدم به قدم ازمسیر راه بردارد با خدمت کردن به مردم  افغانستان کمبودی هارا تلافی و مرفوع بسازد ودرامر مبارزه با کشت مواد مخدر ازجمله کارهای حکومت آینده افغانستان که باید سرلوحه اش قرارداشته باشد مبارزه باکشت  ترافیک مواد مخدر وبند کردن سرچشمه  پول های که از درک مواد مخدر به دست یک تعداداشخاص مفت خورمیرسد  و باید جلو آنرا حکومت آینده افغانستان بگیرد ودرقسمت تداوی معتادان توجه بسیارجدی صورت بگیرد.
مصاحبه کننده بهمن